O roteiro
Este
roteiro percorre a estrema e antigos camiños do monte común de Lantaño. No
percorrido atópanse puntos de interese como a primeira lagareta rupestre
localizada dentro da subzona Val do Salnés da D.O. Rías Baixas, un antigo pozo
de rego cheo de vida e varios miradoiros cunha ampla panorámica.
Neste
percorrido descubrirá que o monte é máis ca plantacións de árbores, máis ca
fábricas de papel. Se o sabemos coidar o monte é unha fonte inesgotable de
materias primas, alimento, medicinas, lecer, cultura e natureza. O monte é unha
parte fundamental do noso patrimonio.
No
camiño atopará os marcos do Monte Veciñal en Man Común de Lantaño pois, en
parte, segue a estrema que separa o monte comunal das parcelas particulares.
Estes marcos levan habitualmente o debuxo da liña na parte superior indicando a
forma da estrema, recta ou en esquina, e a inscrición MP seguida do número de
marco. A inscrición MP deriva de “monte público” pois, aínda que os montes
comunais non o son, cando se deslindaron en 1967 dependían dos concellos e o
ICONA polo que se consideraban públicos. Non foi ata o ano 1982 cando os
veciños de Lantaño recuperaron o control do seu monte previamente usurpado pola
Administración.Os Montes Veciñais en Man Común
Os Montes
Veciñais en Man Común, Montes
Comunais ou Montes Veciñais son titularidades privadas colectivas que
pertencen aos veciños dun lugar ou parroquia na súa calidade de grupos sociais
e non como entidades administrativas e que se veñen aproveitando
consuetudinariamente en réxime de comunidade sen asignación de cotas polos
membros. Considéranse veciños os que teñan casa aberta e con fume, é dicir,
quen realmente viva no lugar independentemente se é propietario ou non da casa.
Os veciños organízanse en comunidade e toman as decisións a través da Asemblea
de Comuneiros que elixe a correspondente Xunta Directiva.
O 30% da
superficie forestal galega, máis de 600.000 hectáreas, corresponde a monte
veciñal en man común, xestionado por 2835 comunidades de montes. O que da unha
idea da importancia de esta propiedade para a xestión forestal e a conservación
da natureza e da cultura galega.
Os Montes Veciñais son unha institución
tipicamente galega, aínda que tamén existen no norte de Portugal coa
denominación de Baldios, en menor medida en Castela e León, Asturias e Cantabria,
así como algún exemplo espallado polo resto da península (Lleida e Granada).
Este tipo de propiedade é considerada de orixe
sueva e funcionou durante séculos sen intervención da administración ata que
nos tempos da ditadura do Xeneral Franco foron usurpados pasando a depender da
administración. Non foi ata a chegada da democracia cando se puido recuperar o
control dos mesmos polos veciños.
Os usos tradicionais do monte común eran
varios, dende o cultivo de cereais, a obtención de estrume para o gando, leña,
madeira, pasteiros para o gando, subministro de auga, canteiras… Moitos destes
usos perduran hoxe en día e outros fóronse cambiando por outros novos como
poden ser os parques eólicos ou os roteiros de sendeirismo.
O monte veciñal pode ser un dos principais
motores de emprego local de conseguirse mellorar a explotación forestal e
facela compatible con outros importantes usos do monte coma a produción de
cogomelos, froitos, espazo de lecer etc.
A importancia das áreas de xestión comunal
para a conservación da biodiversidade é enorme. Recentemente a Convenio sobre a
Diversidade Biolóxica, auspiciado polo Programa das Nacións Unidas para o Medio
Ambiente (PNUMA), ven de publicar un estudo sobre a importancia das áreas
xestionadas non por gobernos se non por comunidades locais. O estudo realizouse
en 18 países de todo o mundo e demostra que España é un dos países máis ricos de
Europa en canto a usos comunais e xeitos de gobernanza e xestión local do medio
natural: montes en man común/de socios/ o comunais, confrarías, “juntas de
pastos”, “juntas de valle”, “facerías” etc. Moitas destas zonas polo seu bo
facer cara a sustentabilidade considéranse ICCA ou Áreas de Conservación
Comunal. Estas áreas son
consideradas vitais para a conservación da biodiversidade e tamén para a
conservación da diversidade cultural.
Seguintes paradas
